میلگرد چیست؟
میلگرد، یکی از عنصر های اصلی در صنعت ساختمانسازی است؛ شاید جالب به نظر برسد که اگر چه بتنها به عنوان عامل استحکام در یک سازه شناخته شدهاند، اما این میلگردها هستند که در هنگام زلزله از ما محافظت میکنند. اولین بار در سال 1800 بود که میلگرد توسط جوزف لوئیس در بتن در سازه ها اضافه شد، میلگرد می تواند به بتن خاصیت کششی دهد و در نهایت منجر به سازه های شود که در برابر نیروهای کششی و نیروهای فشاری مقاومت بالایی داشته باشند. و هم اکنون وجود میلگرد در ساخت سازه ها یک استاندارد است که باید رعایت شود. میلگرد از جنس فولاد ساخته شده و بر اساس ظاهر، نوع و سایز به انواع مختلفی تقسیم می شود.
تا سال 1878 میلگردها بدون استاندارد تولید میشدند، در این سال آقای تادئوس هیات (Thaddeus Hyatt) اولین استاندارد تولید میلگرد فولادی را ارائه داد. این روش از سال 1900 بسیار محبوب شد، به طوری که تا دهه 1950 بیشتر تولیدکننده های مصالح ساختمانی به سمت تولید میلگرد رفتند. از طرف دیگر مهندسان عمران و شرکت های ساخت خانه برای تقویت بتن در سازه های خود از میلگردها استفاده کردند. در این میان روش تولید میلگرد نیز پیشرفت زیادی را حاصل شد به گونه ای که در نهایت بهترین میلگرد برای تقویت بتن ها مورد استفاده قرار بگیرد.
میلگردهای آجدار یکی از پراستفاده ترین انواع میلگرد هستند. وجود آج روی میلگرد کمک میکند این مقطع با استحکام بالاتررب درون بتن قرار بگیرد و در نتیجه احتمال آسیب و شکستگی در سازه تا حد زیادی کاهش پیدا میکند. با توجه به این تعاریف میبینیم که میلگرد نقشی بسیار مهم در بتن ایفا میکند. همانطور که در ابتدا نیز اشاره کردیم، بتن بسیار محکم است اما اگر بر مرکز بتن فشار بالایی وارد شود، این ماده به راحتی دچار ترک و شکستگی میشود.
استاندارد های رایج میلگرد در ایران
یکی از قدیمیترین و محبوب ترین استاندارد های میلگرد در ایران، استاندارد روسی GOST 5781 است که در حال حاضر تمامی تولیدکنندگان داخلی از استاندارد ملی برای تولید میلگرد استفاده میکنند که خود این استاندارد، برگرفته از استاندارد روسی و چند استاندارد بینالمللی دیگر است؛ که در ادامه با آنها آشنا میشوید:
میلگرد استاندارد روسی
در این استاندارد، میلگرد فولادی به 4 نوع A1، A2، A3 و A4 تقسیم میشود. میلگرد A1 میلگرد ساده است و تفاوت سه نوع دیگر، در شکل آج آنهاست. از این نام ها در بازار میلگرد استفاده می شود.
میلگرد استاندارد اروپایی DIN 488
روش تولید ترمکس که اخیرا بین تولیدکنندگان داخلی میلگرد هم رایج شده، برگرفته از این استاندارد است. در این روش، از خنکسازی با آب، بعد از اتمام فرایند نورد گرم استفاده میشود. پس از ریختن آب روی مقطع، حرارت داخلی میلگرد موجب گرم شدن مجدد سطح آن میشود و به همین دلیل خواص مکانیکی این محصول را بالاتر می برد. میلگرد تولیدشده به این روش، دارای خاصیت شکنندگی کمتری است.
میلگرد استاندارد JIS G3112 ژاپن
از آنجایی که کشور ژاپن زلزلهخیز است، میلگردهایی که بر اساس این استاندارد تولید میشوند نسبت به بقیه مقاومت استحکام بیشتری دارند. همچنین به علت اینکه میلگرد فولادی معمولی خاصیت شکنندگی بالایی دارد، از این استاندارد بیشتر برای تولید میلگرد آلیاژی استفاده میشود.
میلگرد ها بر اساس ماده چند نوع هستند؟
لازم به ذکر است که میلگرد تنها از فولاد ساخته نمی شود، بنا به کاربرد میلگرد، تولیدکنندگان این محصول را با ماده های متفاوتی تولید می کنند.
میلگرد فولادی
میلگرد فولاد انواع مختلفی دارد و در آلیاژ های مختلف تولید و نورد می شود. میلگرد فولادی معمولی یا همان St37 با سطح ساده و آجدار تولید می شوند.
میلگرد گالوانیزه
این نوع میلگرد همان ملیگرد فولادی ساده می باشد که روی آن یک لایه فلز قرار گرفته تا خاصیت ضد رنگ ایجاد کند. در ایران میلگرد گالوانیزه تولید نمی شود. برخی از کارگاه ها به سفارش مشتری میلگرد معمولی را گالوانیزه می کنند.
میلگرد ضد زنگ
میلگرد ضد زنگ ساخته شده از فولاد ضد زنگ است. این محصول اغلب در نواحی ای به کار می رود که به علت شرایط اب و هوایی، احتمال زنگ زدی بالاست.
میلگرد ترانس
این نوع میلگرد از آلیاژ های خاص فولاد تولید می شود. در فرآیند تولید این میلگرد، پس از پروسه نورد گرم، روی آن کشش اعمال می شود و به همین خاطر به این محصول میلگرد کششی هم می گویند.
میلگرد اپوکسی
اپوکسی نام روکشی هست که روی میلگرد معمولی کشیده می شود. از لحاض کاربرد و خواص به همان میلگرد فولادی شباهت دارد.
میلگرد فایبرگلاس
این نوع میلگرد از درصد بالای فیبر کربن تولید می شود. در این میلگرد از فلز استفاده نمی شود.به همین دلیل، مقاومت این نوع میلگرد در برابر خوردگی بسیار بالا است و علاوه بر این، سایر ترکیبات مضر مانند سولفاتها و کلریدها روی آن اثر ندارند. بزرگترین عیب میلگرد فایبرگلاس، عدم مقاومت کافی در برابر زلزله است.
سخن آخر
برای تعیین نقش میلگرد در بتن باید موارد زیادی مورد بررسی و توجه قرار گیرد. به جرات می توان گفت ساخت و ساز با بتن بدون آرماتور و میلگرد غیر ممکن است